28η Οκρωβρίου 1940: Η Ημέρα Που Γράφτηκε Με Χρυσά Γράμματα Στην Παγκόσμια Ιστορία

Ο πόλεμος αυτός ήταν το αποτέλεσμα της επεκτατικής πολιτικής του φασιστικού καθεστώτος του Μπενίτο Μουσολίνι που είχε εγκαθιδρύσει στην Ιταλία. Στα μέσα του 1940, ο Μπενίτο Μουσολίνι, έχοντας ως πρότυπο τις κατακτήσεις του Αδόλφου Χίτλερ, θέλησε να αποδείξει στους Γερμανούς συμμάχους του Άξονα ότι μπορεί και ο ίδιος να οδηγήσει την Ιταλία σε ανάλογες στρατιωτικές επιτυχίες.

                                     

Εικόνα: ο αλαζόνας Μπενίτο Μουσολίνι

Ο Μουσολίνι ήθελε μία νίκη για να μπει στο μάτι του Χίτλερ, που είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις για μία επίθεση κατά της Ελλάδας. Πίστευε ότι η Ελλάδα ήταν εύκολος στόχος. «Το μόνο μας εμπόδιο είναι οι λασπωμένοι δρόμοι» τον είχαν διαβεβαιώσει οι επιτελείς του. Ως ημέρα της επίθεσης ορίσθηκε η 26η Οκτωβρίου, αλλά ο Μουσολίνι τη μετέθεσε για τις 28 Οκτωβρίου, προκειμένου να συμπέσει με τη 18η επέτειο της Πορείας προς τη Ρώμη, που έφερε τους φασίστες στην εξουσία.

Επίσημη έναρξη του Πολέμου θεωρείται η «επίδοση του τελεσιγράφου».

Συνέπεια της άρνησης αυτής ήταν η είσοδος της χώρας μας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Η ημερομηνία αυτή καθιερώθηκε να εορτάζεται στην Ελλάδα κάθε χρόνο ως επίσημη εθνική εορτή και αργία.Έτσι λοιπόν, νέος κύκλος δοκιμασιών για την πολύπαθη τούτη χώρα ξαναρχίζει. Επίσημα στις 28 Οκτωβρίου 1940. Ανεπίσημα; Περίπου στα μέσα Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Ένα μήνα και παραπάνω πριν την επίσημη έναρξη του πολέμου.

Στη Λάγκα. Ζωντανές οι θύμησες από τους πρώτους βομβαρδισμούς των Ιταλών. Το πιο αξιοσημείωτο σ’ αυτό το σημείο είναι ότι στη Λάγκα υπήρχε εγκατεστημένο το Γραφείο Αεράμυνας. Το Γραφείο ήταν εγκατεστημένο σε μία αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου. Υπήρχε μια διμοιρία στρατού, της οποίας διμοιρίτης ήταν ο Θανάσης Θεοχάρης.

Εικόνα: Θανάσης Θεοχάρης κάτω σειρά, όρθιος πρώτος από αριστερά

Το παρατηρητήριο του στρατού, της αεράμυνας, ήταν στα Τζαντήρια, μέσα στις σπηλιές που σχημάτιζαν τα βράχια. Με την κατάλληλη παραλλαγή δεν φαινόταν τίποτα. Ακόμα και όταν γνώριζαν που περίπου βρισκόταν, οι Ιταλοί ποτέ δεν μπόρεσαν να το ανακαλύψουν και να το καταστρέψουν βομβαρδίζοντάς το. Όλη μέρα οι στρατιώτες φυλούσαν σκοπιά εκεί, προσέχοντας να πληροφορηθούν το συντομότερο δυνατό για την επόμενη αεροπορική επιδρομή των Ιταλών. Νύχτα εγκατέλειπαν μόνο αυτήν την θέση τους. Κάτω από τα βράχια στις φυσικές κοιλότητες του εδάφους, τι οποίες και είχαν ενισχύσει με πέτρινους τοίχους, υπήρχε και μαγειρείο. Ο Αποστόλης Θεοχάρης και ο αδελφός του Ηλίας- επτά και δεκατριών χρονών αντίστοιχα, ανέλαβαν την υποχρέωση να μαγειρεύουν ώστε να βρίσκουν τροφή οι στρατιώτες. Επί τόπου. Το τακτικό γεύμα ήταν η πάλαι ποτέ φασολάδα.

Υπήρχε και τηλέφωνο για να επικοινωνούν με τα Κεντρικά της Καστοριάς. Κάθε απόγευμα ιταλικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν μέσα στο χωριό. Έμπαιναν στον εναέριο χώρο μέσω Αλβανίας. Η ώρα των επιθέσεων ήταν αυτή που επέστρεφε ο κόσμος από τις αγροτικές εργασίες στο σπίτι του.

Περί την 3^η πρωινή ώρα της 28ης Οκτωβρίου του 1940, ο Ιταλός Πρέσβης στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι επέδωσε ιδιόχειρα στον Έλληνα Πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά, μέσα στην οικία του δεύτερου, στην Κηφισιά, τελεσίγραφο, με το οποίο απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο, προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Ελληνικού Βασιλείου, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για τις ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του για τη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική. Το κείμενο ήταν το εξής:

Το κείμενο του ιταλικού τελεσίγραφου έχει ως εξής:

«Η ουδετερότης της Ελλάδος απέβη ολοέν και περισσότερον απλώς και καθαρώς φαινομενική. Η ευθύνη δια την κατάστασιν ταύτην πίπτει πρωτίστως επί της Αγγλίας και επί της προθέσεώς της όπως περιπλέκη πάντοτε άλλας χώρας εις τον πόλεμον.

Η Ιταλική Κυβέρνησις θεωρεί έκδηλον ότι η πολιτική της Ελληνικής Κυβερνήσεως έτεινε και τείνει να μεταβάλη το ελληνικόν έδαφος, ή τουλάχιστον να επιτρέψη όπως το ελληνικόν έδαφος μεταβληθή εις βάσιν πολεμικής δράσεως εναντίον της Ιταλίας. Τούτο δεν θα ηδύνατο να οδηγήση ή εις μίαν ένοπλον ρήξιν μεταξύ της Ιταλίας και της Ελλάδος, ρήξιν την οποίαν η Ιταλική Κυβέρνησις έχει πάσαν πρόθεσιν να αποφύγη.

   Όθεν, η Ιταλική Κυβέρνησις κατέληξεν εις την απόφασιν να ζητήση από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν -ως εγγύησιν δια την ουδετερότητα της Ελλάδος και ως εγγύησιν δια την ασφάλειαν της Ιταλίας- το δικαίωμα να καταλάβη δια των ενόπλων αυτής δυνάμεων, δια την διάρκειαν της σημερινής προς την Αγγλίαν ρήξεως, ωρισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους.

Η Ιταλική Κυβέρνησις ζητεί από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν όπως μη εναντιωθή εις την κατάληψιν ταύτην και όπως μη παρεμποδίση την ελευθέραν διέλευσιν των στρατευμάτων των προοριζομένων να την πραγματοποιήσωσι. Τα στρατεύματα ταύτα δεν παρουσιάζονται ως εχθροί του ελληνικού λαού και η Ιταλική Κυβέρνησις δεν προτίθεται ποσώς, δια της προσωρινής κατοχής στρατηγικών τινών σημείων, επιβαλλομένης υπό της ανάγκης των περιστάσεων και εχούσης καθαρώς αμυντικόν χαρακτήρα, να θίξη οπωσδήποτε την κυριαρχίαν και την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος.

  

 Η Ιταλική Κυβέρνησις ζητεί από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν όπως δώση αυθωρεί εις τας στρατιωτικάς αρχάς τας αναγκαίας διαταγάς ίνα η κατοχή αυτή δυνηθή να πραγματοποιηθή κατά ειρηνικόν τρόπον. Εάν τα ιταλικά στρατεύματα ήθελον συναντήση αντίστασιν, η αντίστασις αυτή θα καμφθή δια των όπλων και η Ελληνική Κυβέρνησις θα έφερε τας ευθύνας, αι οποίαι ήθελον προκύψη εκ τούτου».

Αθήναι τη 28η Οκτωβρίου 1940/ΧΙΧ

Μετά την ανάγνωση του κειμένου, ο Μεταξάς έστρεψε το βλέμμα του στον Ιταλό Πρέσβη και του απάντησε στην επίσημη διπλωματική γλώσσα, τα γαλλικά, την ιστορική φράση: «Alors, c’est la guerre». 

Εικόνα: Ιωάννης Μεταξάς 2ος από αριστερά, και Εμμανουέλε Γκράτσι 3ος από αριστερά

Κάπως έτσι περιγράφεται η άρνηση της υποταγής του ελληνικού λαού και η συνέπεια αυτής ήταν η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου μόλις δυόμιση ώρες αργότερα με εισβολή των Ιταλικών στρατευμάτων στην Ήπειρο, οπότε η Ελλάδα αμυνόμενη ενεπλάκη και η είσοδος της χώρας μας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η άρνηση πέρασε στον τότε ελληνικό δημοσιογραφικό τύπο με την λέξη «ΟΧΙ».

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ιωάννης Μεταξάς προέβη αμέσως σε διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό για την κύρηξη του πολέμου και την αναγκαιότητά του αγώνα υπέρ της πατρίδας.

Προς τον ελληνικόν λαόν,

Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της. Μολονότι επεδείξαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην, προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημας το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι Έλληνες μου εζήτησεν σήμερον την 3ην πρωινήν ώραν, την παράδοσιν τμημάτων του εθνικού εδάφους κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν ότι προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρέσβυν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ' εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.

Έλληνες,

τώρα θα αποδείξωμεν εάν είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας, την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον, αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά σας, και τας ιεράς μας παραδόσεις.

Νυν υπέρ πάντων ο αγών

Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως

Ιωάννης Μεταξάς

Απ’ άκρη σ’ άκρη η Ελλάδα ξεσηκώθηκε. Γίναν όλοι οι Έλληνες μια γροθιά και πριν ακόμα να σιγήσει το προσκλητήριο για Αγώνα ήταν όρθιοι και έτοιμοι για βαδίσουν κατά της απειλής για τον τόπο τους. Μόλις οι εφημερίδες ανακοίνωσαν την επίθεση, μόλις ο Μεταξάς είπε το ΟΧΙ κανείς δε δίστασε.

Kυρήχθηκε άμεσα η επιστράτευση. Όλοι οι Έλληνες άνδρες πήγαν να δηλώσουν την προθυμία τους να υπερασπιστούν τη μητέρα πατρίδα.

                   Εικόνα αριστερά: Βάιος Καραντίνος και Χρήστος Παπαϊωάννου εκ Λάγκας καταταγέντες στον Ελληνόϊταλικό πόλεμο. Εικόνα δεξιά: ο Ηλίας Καραντίνος εκ Λάγκας καταταγείς στο ιππικό στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο

Εικόνα: Θεόδωρος Ματσουλιάδης εκ Νοστίμου, πρώτος στο πλάνο, κάνοντας πορεία με τους συστρατευμένους του για να φτάσουν στην Αλβανία και να δημιουργήσουν το Αλβανικό έπος

Εικόνα: μπροστά στην Ακαδημία Αθηνών, πηγαίνουν στον πόλεμο σαν σε γιορτή.

Και πήγαν να πολεμήσουν στη Β. Ήπειρο να απωθήσουν τους εισβολείς, και ξεκίνησε ο βαρύτερος χειμώνας στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Πολέμησαν οι Έλληνες, όπως αρμόζει στους Έλληνες. Πολέμησαν και νίκησαν. 

Εικόνα: Φόρτωση πολυβόλου όπλου

 Εικόνα: Μεταφορά ασύρματου στους ώμους

Εικόνα: Πορείες στα χιόνια στα φιλόξενα βουνά

Με όλες τις δυσκολίες που συνάντησαν στα χιονισμένα και παγωμένα βουνά, με ό, τι εξοπλισμό είχαν με όλο το μειονεκτικό αριθμό των στρατιωτών μπροστά στην υπεροχή του εχθρού. Και νίκησε!  Οι θρίαμβοι δημιούργησαν στα μετόπισθεν ένα κλίμα γιορτινό και οι ήττες των Ιταλών πέρασαν από την  πένα ακόμα και των ξένων γελοιογράφων.

Εικόνα: "Βοήθεια! Μου επιτίθεται!"

Μπήκαν ζητωκραυγάζοντας στη μία πίσω από την άλλη στις ελληνικές πόλεις. Και το ηθικό ακμαιότατο για τις επιτυχίες αυτές. Φροντίζοντας όπως μπορούσαν τους τραυματισμένους συντρόφους τους. Δεν θα τους εγκατέλειπαν ποτέ. 

Εικόνα: Φροντίδα τραυματία του αποσπάσματος του Κων. Δαβάκη στην Πίνδο

Στα μετόπισθεν οι οικογένειες των στρατιωτών δούλευαν για να τους βοηθήσουν όσο και όπως μπορούσαν. Έκαναν τα πάντα. Οι γυναίκες κουβαλούσαν εφόδια, άνοιγαν δρόμους μέσα στα χιόνια, έφτιαχναν ζεστά ρούχα.όλοι συμμετείχαν στον ιερό σκοπό. 

Εικόνες: οι γυναίκες βοηθούν με όποιον τρόπο μπορούν

Η σοφία Βέμπο τραγουδά και εμψυχώνει τον Ελληνικό Στρατό και τον Ελληνικό λαό που μαζί με τις πρώτες νίκες αναθάρρησαν και η ελπίδα τους κατέκλυσε.

Το τίμημα που πληρώθηκε όμως ήταν βαρύ, γιατί ο ηρωισμός απαιτεί θυσία, και η θυσία αυτή στον πόλεμο είναι η ζωή του πολεμιστή. Έτσι, οι ήρωες που χάθηκαν στα μαρτυρικά βουνά της Β.Ηπείρου και που έχουμε την τιμή να καταγόμαστε από τον ίδιο τόπο μ' αυτούς, είναι οι:

Εικόνα: Μέλλιος Δαμιανός του Ιωάννη,Στρατιώτης του 32 ΣΠ ,έπεσε 20-11-1940 στο ύψωμα 1805 όρος Μόροβα

Εικόνα: Σαμαράς Ηρακλής του Ιωάννη. Στρατιώτης του 32 Σ.Π ,έπεσε την 29-11-1940 ύψωμα 1532 Ν/Δ Πόγραδετς

Εικόνα: Μησιάδης Θεόδωρος του Αργυρίου,Λοχίας του 31 Σ.Π ,έπεσε την 21-11-1940 Ύψωμα 1548, όρος Κάμια (αριστερά στην φωτογραφία)

Εικόνα: Κολίτσης Θωμάς του Μιχαήλ,Στρατιώτης του 53 ΣΠ, Έπεσε17-11-1940 στο ύψωμα 1878 Μόροβα όρος

Εικόνα: Αργυρόπουλος Ιωάννης του Χαραλάμπους,Στρατιώτης 27ου ΣΠ,έπεσε την 12-02-1941,ύψωμα Μνήμα Γραίας,όρους Κάμια

Εικόνα: Ναούμ Ζάτας

Εικόνα: Άγος Παναγιώτης του Ζήση,Λοχίας του 27ου Σ.Π ,έπεσε την 05-04-1941, ύψωμα 1876, όρος Κάμια (Συγκρότημα Μνήμα Γραίας)

Εικόνα: Φώτας Γεώργιος του Δημητρίου, Ανθ/γος 27ου Σ.Π., έπεσε την 11-02-1941, ύψωμα Γκούρι Τοπίτ 2148, όρος Κάμια

Εικόνα:Ιερέας Δαμιανός Καρακώττας εξ Άργους Ορεστικού. Εφημέριος στον Γράμμο. Συνελήφθη από τους Γερμανούς τον Δεκέμβριο του 1941, και μεταφέρθηκε στις φυλακές της Ιταλίας και πέθανε εκεί από τις κακουχίες τον Νοέμβριο του 1943.

Πολλά οστά των ηρώων μας δεν έχουν ακόμα βρεθεί και δεν έχουν μεταφερθεί ώστε να τους αποτίεται ο φόρος τιμής που τους αξίζει.

Ο πολλά για τον εαυτό του υποσχόμενος Μπενίτο Μουσολίνι είχε αποτύχει οικτρά και βάζοντας στην άκρη την υπερηφάνεια και αλαζονεία του, αποφάσισε να ζητήσει την βοήθεια του παντοδύναμου Γερμανικού στρατού. Η πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, διήρκεσε από τις 28 Οκτωβρίου 1940 μέχρι τις 23 Απριλίου 1941, και έληξε με την επίθεση της Γερμανίας στην Ελλάδα, οπότε και αρχίζει νέος, χειρότερος κύκλος δοκιμασιών των Ελλήνων με το "θηρίο", τη ναζιστική τρέλα του Χίτλερ.
Έτσι λοιπόν γράφτηκε  ακόμα μία ελληνική σελίδα στην Ιστορία. πρέπει πολύ συχνά να την επισκεπτόμαστε και να την διαβάζουμε και να την θυμόμαστε για να παίρνουμε δύναμη από τη δύναμη των προγόνων μας. Και να προχωράμε μπροστά.

Εικόνα: Μνημείο του Αγνώστου στρατιώτη που τιμά το Έπος του 1940

Πολλές φορές αναφέρουμε ότι γιορτάζουμε την αρχή του πολέμου και όχι τη νίκη που έφερε τη λήξη του. Όμως αν το σκεφτούμε πιο βαθιά, είναι η αρχή του τέλους, επειδή ήμαστε και θα είμαστε οι πρώτοι που αντιστάθηκαν και τα κατάφεραν! Γι' αυτό και δεν πρέπει ποτέ να ξεχαστεί το ηρωικό Έπος του 1940! Δεν πρέπει να ξεχαστούν οι ήρωες του 1940! Άφησαν φεύγοντας πίσω τους κομμάτια από τη ζωή τους και έδωσαν στο τέλος και την ίδια τους τη ζωή! Και όσοι επέστρεψαν δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από Όλους αυτούς που χάθηκαν. Όλοι ήρωες κι όλοι τιμημένοι! 
ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ! γιατί χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να υπάρξουμε. Όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε, τόσο πιο πολύ θα θωρακιστούμε ενάντια σε κάθε εχθρό που παραμονεύει δυστυχώς. 
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ 1940!

ΠΗΓΕΣ:

http://hlaggamou.blogspot.com/2018/10/antipoinagermakiiskatohis.html

https://youtu.be/Q7BIna2GQpA
https://www.youtube.com/watch?v=upwIgVjHPIo&t=28s

https://thecaller.gr/xronomixani

https://el.wikipedia.org
http://www.mentality10.com

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ