Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΜΑΣ ΤΟΠΟΣ

Καλωσορίσατε στον τόπο μας. Στη Λάγκα. Η Λάγκα είναι ένα χωριό χωμένο μέσα στο δάσος, στους πρόποδες των Οντρίων και ταυτόχρονα του Γράμμου, σε ένα απαράμιλλης ομορφιάς τοπίο, στην Καστοριά. Σε όλους εσάς που παρακολουθείτε συστηματικά ή όχι τα τεκτενόμενα του χωριού μας, σας εύχομαι καλή περιήγηση. Το blog αυτό είναι καθαρά λαογραφικό και περιγραφικό τόσο της σύγχρονης όσο και της παλιάς ζωής της Λάγκας. Γιατί δεν πρέπει να χαθούν οι παραδόσεις και η ιστορία μας. Χωρίς αυτά, χωρίς να γνωρίζουμε την κληρονομιά μας, δεν μπορούμε να υπάρχουμε σαν ξεχωριστοί άνθρωποι, σαν συγχωριανοί και πηγαίνοντας πιο μακριά, ακόμα και σαν έθνος.
Καλωσορίσατε λοιπόν και ελάτε να κάνουμε βόλτα μαζί στη Λάγκα του πριν και του τώρα...

Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011

28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011

Καλησπέρα φίλοι μου. Ελπίζω να σας βρίσκω όλους καλά. Μετά από τόσες μέρες σας έχω και πάλι νέα του χωριού. Χθες ήταν η εθνική μας εορτή, η Επέτειος του ΟΧΙ. Και στη Λάγκα, πραγματοποιήσαμε την δική μας μικρή γιορτούλα. Είχαμε κατάθεση στεφάνου και κέρασμα στο καφενείο και απ' όλα. Βέβαια. Μόνο που εσείς λείπατε. Αλλά θα προσπαθήσω να σας δώσω μία καλή περιγραφή, για να νιώσετε ότι ήσασταν εκεί. Εξ' άλλου υπάρχουν και φωτογραφικά ντοκουμέντα που το αποδεικνύουν. Απολαύστε:

Και όμως είχαμε παιδάκια που έκαναν την κατάθεση στεφάνου. Υπήρξαμε τυχεροί. Πολύ.

Περήφανα, καμαρωτά, ελληνικά νιάτα.

Ευχαριστούμε πολύ Ευθύμη και Τζένη. Δώσατε ζωντάνια στη σημερινή μέρα. Ζωντάνια που είναι απαραίτητη για κάθε μέρα στο χωριό μας. 

Οι παρευρισκόμενοι αποτείνουν φόρο τιμής στους νεκρούς αγωνιστές της ελευθερίας μας, κρατώντας 1' σιγής και τραγουδώντας δυνατά τον Εθνικό μας Ύμνο.

Και φυσικά, μετά στο καφενείο το απαραίτητο κέρασμα με καφέ και λουκούμι. Κοπιάστε.



Δεν μας έλειψαν τα κλαρίνα και οι παραδοσιακοί χοροί, έστω και από την τηλεόραση.

Και η κουζίνα ζωντανή.

Και η γατούλα γουργουρίζει ναζιάρικα στο παραθύρι. 

Και του Χρόνου με υγεία φίλοι μου. Καλή συνέχεια να έχετε.

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2011

ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ

Καλημέρα φίλοι μου. Κρύωσε πια ο καιρός, και όσες φιλότιμες προσπάθειες κι αν κάνει, δε μας ζεσταίνει με τίποτα. Το μόνο που φέρνει κάποια θαλπωρή είναι η γλυκιά ανάμνηση της γιαγιάς κοντά στο τζάκι ή την ξυλόσομπα, να μας μαζεύει γύρω της και να την παρακαλάμε να μας πει παραμύθια. Δεν ήθελε και πολλά παρακάλια βέβαια, κι έτσι ξεκινούσε πάντα με την φράση: Ήταν μια φορά κι έναν καιρό... Ακούστε λοιπόν τι έχει να μας πει σήμερα:

Ο    λ ύ κ ο ς    η    α λ ε π ο ύ    κ ι    ο    γ ά ι δ α ρ ο ς

Ήτανε μια φορά ένας γάιδαρος παχύς και θρεμμένος και βοσκούσε στο λιβάδι. Τον βλέπει μια αλεπού και τον ορέχτηκε. Πάει στο λύκο :
-Έλα να δεις λύκο ένα γάιδαρο. Άμα πράμα για φαί !
Πάει ο λύκος βλέπει τον γάιδαρο κι άρχισαν να τρέχουν τα σάλια του.
-Ξέρεις τι να κάνουμε λύκο; λέει η αλεπού.
-Τι; Εσένα κόβει το κεφάλι σου.
-Να αγοράσουμε μια βάρκα και να τη φορτώσουμε ελιές, να πάρουμε τον γάιδαρο μαζί για ναύτη και , άμα βγούμε στο πέλαγος, να τον φάμε ! Άιντε συ, σύρε να πάρεις μια βάρκα κι εγώ πάω να συμφωνήσω με τον γάιδαρο.
Πάει ο λύκος, αγοράζει μια βάρκα, τη φορτώνει ελιές. Πάει κι η αλεπού , παίρνει τον γάιδαρο, κατεβαίνουν στο γυαλό, μπαίνουν μέσα στη βάρκα.
Όταν έφτασαν καταπέλαγα, λέει η αλεπού :
-Καλά, εμείς τώρα ταξιδεύουμε , αμ ποιος ξέρει αν θα πάμε ζωντανοί . Για καλό και για κακό ελάτε να εξομολογηθούμε.
Γίνεται ο λύκος πνευματικός, ξομολογά την αλεπού πρώτα.
-Τι αμαρτίες έκαμες κυρά αλεπού;
-Έκλεψα κάμποσες κότες, κι έφαγα κάτι άλλα αγριμέλια, λαγοί , μαγοί, κουνέλια. Να ! Τέτοια πράγματα έπνιξα κι έφαγα.
-Δεν κάνεις δουλειά σου κυρά αλεπού , σκουλήκια τση γης έφαγες. Έλα τώρα, ξεμολόγα με κι εσύ.
-Λέγε, τι αμαρτίες έκαμες;
-Έφαγα κάμποσα πρόβατα, κάμποσα κατσίκια, κάμποσα γελάδια.
-Α, μικρά πράγματα. Σκουλήκια τση γης.
Ύστερα , λέει ο λύκος στον γάιδαρο :
-Έλα και συ, κυρ γάιδαρε, να μας πεις τι αμαρτίες έχεις;
-Εγώ, λέει ο γάιδαρος, μια φορά όντας φορτωμένος μαρούλια, γύρισα κι έκοψα ένα φύλλο, γιατί τα λιμπίστηκα και το φαγα!
- Α ! κυρ γάιδαρε, είπανε κι οι δυο μαζί :
Έφαγες το μαρουλόφυλλο χωρίς λάδι, χωρίς ξύδι ....και πώς δεν επνιγήκαμε σε τούτο το ταξίδι !
-Η αμαρτία σου είναι μεγάλη και πρέπει να σε φάμε !
-Βρε αμάν!
-Όχι, πρέπει να σε φάμε !
-Καλά, λέει ο γάιδαρος, μόνο ο πατέρας μου, όταν πέθανε μου έδωκε μια γραφή και την έχω εδώ στου ποδαριού μου το πέταλο . Έλα κυρ λύκε, διάβασέ την, για να ιδώ τι μου γράφει, κι ύστερα φάγε με !
Σηκώνει το πισινό του το ποδάρι, πάει ο λύκος να διαβάσει, του πατεί μια κλωτσιά στα μούτρα, πάρτον μέσ τη θάλασσα.
Η αλεπού βλέποντας αυτά πηδά κι αυτή μέσ τη θάλασσα για να γλυτώσει, πνίγονται κι οι δύο κι έτσι απόμεινε η βάρκα με τις ελιές στο γάιδαρο.
Κι έζησε αυτός καλά, κι εμείς καλύτερα.

Πόσο τυχερή αισθάνομαι ειλικρινά που γράφω αυτές τις αναμνήσεις! Για να μη σβήσουν στη λησμονιά και ξεχάσουμε τις παραδόσεις μας. Γιατί είναι μέρος της ζωής μας και του τρόπου που μεγαλώσαμε, και που δυστυχώς έχει ξεφτίσει τόσο, που αχνοφαίνεται πια, ακόμα και σε εμάς που ζήσαμε τέτοιες καταστάσεις. 
Καλή συνέχεια να έχετε φίλοι μου.

Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2011

ΒΟΛΤΑ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ

Καλημέρα φίλοι μου. Ελπίζω να είστε όλοι καλά. Όσο κι αν χάλασε ο καιρός, ακόμα μας θυμίζει κάτι από το καλοκαίρι. δεν είναι τόσο άσχημα τα πράγματα. Γι' αυτό και σήμερα αποφάσισα να σας δείξω εικόνες από μια βόλτα που κάναμε στο βουνό, στο Ανήλιο και στο Παλιοφρίτι, μαζί με τον στρατό. Όχι, δε συμβαίνει καμία επιστράτευση, ούτε κινδυνεύουμε από κάτι. Απλά, λόγω της κρίσης που διανύουμε, και εφόσον δεν υπάρχουν χρήματα για να ξοδέψουμε, ο στρατός ανέλαβε να καθαρίσει και να διανοίξει τους δασικούς μας δρόμους. Μια χαρά μας βολεύει και αυτή η κατάσταση, γιατί θα γίνει με πρόγραμμα. Εν πάση περιπτώσει, ο καιρός ήταν ωραίος, και εικόνα ό, τι μπόρεσα κράτησα για να σας την δείξω. Δείτε τις λοιπόν, και πάρτε βαθιές ανάσες καθαρού αέρα από τα δάση της Λάγκας:









Ο Τάκης Θεοχάρης που γνωρίζει τα μέρη απείρως καλύτερα από εμένα, λέει ότι πριν λίγα χρόνια ήταν χωράφια το δάσος και καλλιεργούνταν. Και τώρα δεν αναγνωρίζεται. Αυτό είναι καλό ή κακό τελικά; Νομίζω ότι οι απόψεις διίστανται και έχουν την ίδια βαρύτητα. Ας μην βαρύνουμε το κλίμα όμως.

Περάσατε καλά στην εκδρομή μας; Καλή συνέχεια να έχετε φίλοι μου.

Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011

ΗΡΘΑΝ ΤΑ ΠΡΩΤΟΒΡΟΧΙΑ

Καλημέρα φίλοι μου. Κυριακή σήμερα και το πρωί είχε λειτουργία στον Άι- Νικόλα στο χωριό. Και φυσικά μαζευτήκαμε όλοι εκεί. Όλοι όσοι μείναμε ακόμα στη Λάγκα. Και ήταν πολύ όμορφα. Φθινοπώριασε. Και ήρθαν τα πρωτοβρόχια. Και βούρκωσαν τα Όντρια. Και ήταν πανέμορφα. Δείτε τι εννοώ:
Η γέφυρα των "Στεναγμών". Όποιος την περνάει αναστενάζει. Πολύ ρομαντικό το τοπίο.

Τα Όντρια που βούρκωσαν και δε φαίνονται. Έτοιμα τα σύννεφα να ξεσπάσουν. Και ξέσπασαν μετά από λίγο.


Κοιτάξτε τις καρυδιές σπασμένες. Ουσιαστικά κατεστραμμένες. Οι αρκούδες έκαναν επίθεση και τις κουτσούρεψαν. Η πραγματικότητα είναι ότι άρχισαν να καταστρέφουν ότι βρουν μπροστά τους. Όχι συνειδητά, γίνεται στην προσπάθειά τους να βρουν φαγητό.


Ακόμα και την κερασιά που δεν είναι με καρπούς. 

Μετά την βόλτα, μαζευτήκαμε στην κουζίνα της θείας Όλγας, που άναψε την σόμπα για να ζεσταθούμε. Και βλέπετε την κατσαρόλα; Ζήλεια σας, γιατί είναι γεμάτη βρασμένο καλαμπόκι από τον κήπο της. Και σιγόβραζε όλη νύχτα πάνω στη σόμπα. Καταπληκτική η γεύση του. Το βάλαμε σε μπολάκια με ζάχαρη και κανέλα και το τσακίσαμε. 
Αυτή είναι η Λάγκα κάθε εποχής. Και ο κόσμος της. Φιλόξενοι και με πάντα τις πόρτες τους ανοιχτές. Και κυρίως τις καρδιές τους ανοιχτές. Ελάτε να το ζήσετε. Αξίζει τον κόπο. 
Καλή συνέχεια να έχετε φίλοι μου.

Τετάρτη 5 Οκτωβρίου 2011

ΠΑΙΔΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Καλημέρα φίλοι μου. Ελπίζω να σας βρίσκω όλους καλά και να απολαμβάνετε τις ζεστές φθινοπωρινές μέρες που διανύουμε. Απ' ότι λένε τα προγνωστικά του καιρού θα είναι και οι τελευταίες ωραίες μέρες. Ας ελπίσουμε ότι θα πέσουν έξω και η καλοκαιρία θα συνεχιστεί. Η φύση είναι πανέμορφη και ζεστή, που σε προκαλεί να την ζήσεις. Μόνο που οι ρυθμοί της ζωής μας ορίζουν αλλιώς. Αλλά όμως στο χέρι μας είναι να μην χάνουμε τις ευκαιρίες που μας δίνονται και να τις εκμεταλλευόμαστε στο έπακρο. 
Τέλος πάντων, είναι γεγονός όμως ότι κάθε φορά που επισκέπτομαι το χωριό τέτοιον καιρό θυμάμαι τα καλοκαίρια που μαζευόμασταν πολλά παιδιά και όλη μέρα παίζαμε έξω στο χωρίο. Και ένα μεγάλο μέρος της νύχτας επίσης. Ιδιαίτερα τη νύχτα, λόγω του σκοταδιού το κύριο παιχνίδι ήταν το κρυφτό. Το θυμάστε; Ελάτε να το θυμηθούμε και να το ξαναζήσουμε (νοερά βέβαια) μαζί:

Κρυφτό

Ένα παιδί με το πρόσωπο σε τοίχο ή δέντρο, "φυλούσε", δηλαδή μετρούσε ως το 100 ανά 5 (δηλαδή: πέντε- δέκα, δεκαπέντε… με ρυθμό) λέγοντας στο τέλος: "φτου και βγαίνω και κανέναν δε χαρίζω". Μόλις τελείωνε το μέτρημα προσπαθούσε να βρει τους κρυμμένους. Όταν έβρισκε κάποιον, έτρεχε στο μέρος που φυλούσε και φώναζε: "Φτου ένας ... (όνομα του παιδιού). Αν κάποιος προλάβαινε να πάει στο μέρος που φυλούσε αυτός που μετρούσε και φωνάζε "φτου ξελευθερία σε όλους", τότε ελευθερώνονταν όλα τα παιδιά. Ξαναφυλούσε ο ίδιος. Αν αυτός που φυλούσε τους έβρισκε και τους «έφτυνε» όλους, ο πρώτος που θα έβρισκε "τα φυλούσε". Ωραίο παιχνίδι. Χωνόμασταν μέσα στα χόρτα, στα χαλάσματα, κάτω από τραπέζια, όπου βρίσκαμε. Δε μας ένοιαζαν ούτε τα έντομα, ούτε τα φίδια και ούτε είχαμε κανέναν άλλο φόβο. Το μόνο που μας ένοιαζε ήταν να φτύσουμε εμείς για να μην φυλάμε.
Φίλοι μου, δυστυχώς όλα αυτά αποτελούν πλέον παρελθόν, γιατί ακόμα κι όταν μαζεύονται πια παιδιά στο χωριό, δεν ασχολούνται καθόλου με τέτοιου είδους παιχνίδια. Όλα αυτά είναι "περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις". Που λέει και ο ποιητής. Τουλάχιστον ας μείνουν ζωντανά στην καρδιά μας για όσο περισσότερο μπορούμε. Καλή συνέχεια να έχετε.

Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2011

ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑ (ΚΙ ΑΛΛΗ ΜΙΑ)

Καλημέρα φίλοι μου. Κυριακή πρωί σήμερα και προμηνύεται μια πολύ όμορφη φθινοπωρινή μέρα. Εμείς που μπορούμε και βρισκόμαστε στη Λάγκα χαιρόμαστε την φύση σε όλο της το μεγαλείο. Άρχισαν τα φθινοπωρινά χρώματα και γεμίζουν όλο το τοπίο. Έτσι, όπου και να γυρίσει  η ματιά, χορταίνει από ζεστά, γήινα χρώματα: καφέ, πορτοκαλί και κίτρινο, πράσινο και ό, τι άλλο βάλει ο νους σας. Σε όλους τους τόνους. Χάρμα οφθαλμών.Όμως σήμερα δεν θα σας δείξω εικόνες. Θα θυμηθούμε λόγια του χωριού. Κουβέντες που έχουν να ακουστούν πολλά χρόνια. Και όμως, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που της χρησιμοποιούν. Έτσι τις έμαθα κι εγώ και σας τις μεταφέρω ατόφιες. Καλή περιήγηση στη ντοπιολαλιά μας:

 Γιάνω. Θεραπεύω, -ομαι.
Γιαπί. Οικοδομή, κτίσμα. (τουρκ= yapi)
Γιατάκι. Κατάλυμα. (τουρκ= yatak).
Γιάτος.  Νάτος.
Ζαμπουρντενιώτικος χαλές. Κακός άνθρωπος, ασυμμάζευτος, πολύ βρώμικος. (Ζαμπουρντέν= Μελάνθιο. Είχαν παλιά τα αποχωρητήρια σε πραγματικά άσχημη κατάσταση και επικράτησε η φράση για ανάλογες περιπτώσεις ανθρώπων). ΠΡΟΣΟΧΗ!!! ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ ΚΑΝΕΝΟΣ. ΛΟΓΙΑ ΠΟΛΥ ΠΑΛΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΗΜΕΡΙΝΑ. ΔΕΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ!!!
     Ζάντζα. Χούι, συνήθεια. 
     Ζαντζάρικος. Γεμάτος χούγια.
     Ζαραρλής, -ίδικος. Επιζήμιος, βλαπτικός. (zarazli)
     Ζαργάνα. Είδος ψαριού, ισχνός. (τουρκ= zirgana)
   Ντούτκα. Είδος όπλου (σαν φυσοκάλαμο) που φτιαχνόταν από τον κούφιο κορμό της βουζουλιάς.
      Ντράβαλα. Τα τραβήγματα από διάφορες υποθέσεις, προβλήματα ή ζητήματα.
     Ντορβάς. Ταγάρι αλλά από χοντρό μάλλινο ύφασμα από γιδότριχα. Και τουρβάς.
     Ντορής. Κοκκινωπός, μαυροκόκκινος. (dori)

     Ελπίζω και σήμερα να σας θύμησα κάτι από την παλιά ζωή της Λάγκας. Καλά να περάσετε και εις το επανιδείν φίλοι μου.