Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΜΑΣ ΤΟΠΟΣ

Καλωσορίσατε στον τόπο μας. Στη Λάγκα. Η Λάγκα είναι ένα χωριό χωμένο μέσα στο δάσος, στους πρόποδες των Οντρίων και ταυτόχρονα του Γράμμου, σε ένα απαράμιλλης ομορφιάς τοπίο, στην Καστοριά. Σε όλους εσάς που παρακολουθείτε συστηματικά ή όχι τα τεκτενόμενα του χωριού μας, σας εύχομαι καλή περιήγηση. Το blog αυτό είναι καθαρά λαογραφικό και περιγραφικό τόσο της σύγχρονης όσο και της παλιάς ζωής της Λάγκας. Γιατί δεν πρέπει να χαθούν οι παραδόσεις και η ιστορία μας. Χωρίς αυτά, χωρίς να γνωρίζουμε την κληρονομιά μας, δεν μπορούμε να υπάρχουμε σαν ξεχωριστοί άνθρωποι, σαν συγχωριανοί και πηγαίνοντας πιο μακριά, ακόμα και σαν έθνος.
Καλωσορίσατε λοιπόν και ελάτε να κάνουμε βόλτα μαζί στη Λάγκα του πριν και του τώρα...

Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2015

ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΡΕΑΣ ΣΤΗ ΛΑΓΚΑ

 Ά γ ι ο ς    Α ν τ ρ έ α ς

     Καλόπιαναν οι Λαγκιώτες τον Αντριά (Άγιο Αντρέα), γιατί τότε «το κρύο αντρειώνει», όπως έλεγαν.
     Στις 30 Νοεμβρίου λοιπόν, ανήμερα του Αγίου Ανδρέα, οι νοικοκυρές έφτιαχναν λαγγίτες στην πλάκα.
Είναι διαφορετικό είδος λαγγίτας απ’ αυτό που έφτιαχναν στις χαρές- κατά βάση στα γεννητούρια. Γινόταν ένας απλός χυλός ο οποίος ψηνόταν ως εξής: από καιρό πριν, η κάθε νοικοκυρά είχε δοκιμάσει και είχε κάψει από μια πλάκα. Από αυτές που βρίσκονταν στις σκεπές των σπιτιών. Έπαιρναν μια καλή, όχι ραγισμένη και την έβαζαν πάνω σε  πυροστιά στη χόβολη και την έκαιγαν. Αν έσπαζε ή ξεφλουδίζονταν την πετούσαν και δοκίμαζαν άλλη. Ήταν σημαντικό να είναι γερή η πλάκα, γιατί διαφορετικά θα έτρωγαν οι άνθρωποι και πετρούλες μαζί με τις λαγγίτες.
Η φωτογραφία είναι μεταγενέστερη,σύγχρονη, αλλά η πρόθυμη συγχωριανή μας δείχνει πως γινόταν οι λαγγίτες στην πλάκα.

 Έτσι λοιπόν εκείνη την ημέρα, άναβαν φωτιά έξω στην αυλή και έφτιαχναν λαγγίτες. Άλλες τις πετούσαν (τάχα) στο χώμα λέγοντας:
     -Να μέτσκα, φάε.
     Φυσικά ποτέ δεν τις πετούσαν πραγματικά. Τις πετούσαν στο στομάχι τους. Και πολλές φορές τα παιδιά γύρω- γύρω έβλεπαν με ανοιχτό το στόμα τη μαμά να πετά τις λαγγίτες ενώ και αυτά περίμεναν να φάνε λίγο.
     Επίσης, όσες λαγγίτες έκαναν, δεν τις «πετούσαν» όλες. Έφτιαχναν μπόλικες και τις πρόσφεραν με διαφορετικό τρόπο από το συνηθισμένο. Όχι γλυκές. Τις ράντιζαν με ζεστό λάδι και αλάτι. Και τι νόστιμες που ήταν!
     Ένα ακόμη έθιμο που λάβαινε χώρα εκείνη την ημέρα, ήταν το βραστό καλαμπόκι. Για τον ίδιο λόγο. Από δύο μέρες πριν, έβαζαν ξερό καλαμπόκι να μουσκέψει όλο το βράδυ. Και την επόμενη μέρα, το έβαζαν σε κατσαρόλα πάνω στη σόμπα ή στο τσουκάλι στο τζάκι και το σιγόβραζαν όλη μέρα. Γιατί θέλει πολλές ώρες το καλαμπόκι για να βράζει, να «σκάσει». Μετά, στο ζουμί έριχναν ζάχαρη και το έβραζαν να πηχτώσει. Έτσι το σέρβιραν. Πεντανόστιμη λιχουδιά κι αυτή.
     Ήταν βέβαια λιχουδιά για όλο τον χρόνο, αλλά, εκείνη την ημέρα είχε την τιμητική της.
     Εδώ, παράλληλα, λάβαινε χώρα το εξής έθιμο: το βραστό καλαμπόκι του Αντριά, θεωρούνταν και εξαιρετικό μαντικό μέσο. Οπότε, αφού έβραζε το καλαμπόκι και πριν ρίξουν την ζάχαρη, οι νέες, ελεύθερες κοπέλες, έπαιρναν από τρία σπυριά, και τα φυλούσαν ως κόρη οφθαλμού, ως το βράδυ, που θα τα έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους. Θα τους «έδειχναν», τον άντρα που θα παντρευόταν. Έπρεπε να το κάνουν αυτό για τρεις συνεχόμενες βραδιές.


     Τον τελευταίο μήνα του φθινοπώρου, το Νοέμβριο, το κρύο δυναμώνει και οι βροχές γίνονται συχνότερες. Ο λαός μας πιστεύει ότι από τη γιορτή του Αγίου Ανδρέα αρχίζει να χειμωνιάζει. Γι' αυτό λένε την παρακάτω παροιμία:
Του Αγίου Ανδρέου αντριεύει το κρύο


Φίλοι μου, εδώ σας παραθέτω και τη συνταγή για τις λαγγίτες στην πλάκα:
Λ α γ γ ί τ ε ς   σ τ η ν    π λ ά κ α
Υλικά

·         1 κιλό αλεύρι
·         1 κύβο μαγιά μπύρας/ 2 φακελάκια ξηρή μαγιά
·         νερό
·         λίγο αλάτι

Οδηγίες:
1.      Διαλύουμε τη μαγιά σε λίγο νερό, και προσθέτουμε λίγο αλεύρι. Αφήνουμε να φουσκώσει περίπου 10 λεπτά.
2.      Προσθέτουμε στο χυλό τα υπόλοιπα υλικά και ανακατεύουμε με ξύλινη κουτάλα. Η ζύμη πρέπει να είναι μαλακή και να πέφτει από  την κουτάλα.  Αφήνουμε τη ζύμη να φουσκώσει για μισή ώρα.
3.      Μετά ζεσταίνουμε την πλάκα σε φωτιά, μέχρι να κάψει. Η πλάκα πρέπει να είναι από αμμουδερή  πέτρα, να ξυθεί πριν χρησιμοποιηθεί και να καεί με στάχτη.
Πριν χρησιμοποιηθεί  την σκουπίζουμε με πανί. Μόλις καεί η πλάκα, ρίχνουμε μια κουταλιά ζύμη και ψήνουμε αμέσως. Μετά τις τοποθετούμε πάνω σε πετσέτα κουζίνας. Τρώγονται αλμυρές και γλυκές.
Σημείωση:
Στο χωριό μας, συνήθιζαν να φτιάχνουν τις λαγγίτες στην περίοδο της νηστείας, ιδιαίτερα την ημέρα του Αγίου Ανδρέα. Τις γλυκές, τις έβρεχαν σε σιρόπι (νερό με ζάχαρη) και έριχναν επάνω καρύδια. Τις αλμυρές τις έβρεχαν με λάδι, νερό κι αλάτι.
Σήμερα μπορούμε να τις ψήνουμε εναλλακτικά στον ηλεκτρικό φούρνο η σε αντικολλητικό τηγάνι.