ΚΟΛΙΑΝΤΑ

Καλημέρα φίλοι μου. Επιτέλους! Τα Χριστούγεννα δεν βρίσκονται παρά μια βδομάδα μακριά. γιορτή χαράς, ελπίδας, ανάτασης ψυχής και οικογενειακής θαλπωρής. 

Πριν όμως από αυτήν τη μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης έρχονται τα κάλαντα. Το προμήνυμα. Όπου τα παιδιά ξεχύνονται όλο χαρά στους δρόμους να προαναγγείλουν την κατά σάρκα γέννηση του Κυρίου μας. 

Όμως, παλιά στη Λάγκα ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Η χαρά και η προσμονή υπήρχε, αλλά τα τεκτενόμενα ήταν τόσο διαφορετικά. Και σας παραθέτω σήμερα την διαδικασία και τα τραγούδια, γιατί έχουν μείνει μόνο πέντε μέρες και πρέπει να μάθουμε το έθιμο για να το εκτελέσουμε κυριολεκτικά την Παρασκευή το βράδυ. Κατ' αρχήν, λεγόταν ΚΟΛΙΑΝΤΑ. Καλή σας διασκέδαση:

Κ ά λ α ν τ α    Χ ρ ι σ τ ο υ γ ε ν ν ι ά τ ι κ α

 Τα κάλαντα ψάλλονταν  το βράδυ 23 Δεκεμβρίου προς 24, μετά τις 12 τα μεσάνυχτα. Όλα τα παιδιά του χωριού μαζεύονταν σε δύο παρέες, μία τα αγόρια και άλλη τα κορίτσια. Πολύ σπάνια ανακατεύονταν τα 2 φύλα στις παρέες. Περίμεναν να χτυπήσει η καμπάνα κα μετά να ξεκινήσουν. Η καμπάνα δεν αποτελούσε μόνο σύνθημα ότι οι παρέες τότε θα ξεκινούσαν, αλλά και ότι οι νοικοκυραίοι έπρεπε να ετοιμαστούν να τους περιμένουν.

Πολλές φορές όμως όταν μια παρέα ήθελε να ξεκινήσει πρώτη για να προλάβει να πάει πρώτη σε όσα περισσότερα σπίτια γινόταν, τότε έκλεβε το γλωσσίδι της καμπάνας και δεν δίνονταν έτσι το σύνθημα να ξεκινήσουν. Όποτε καθώς η δεύτερη παρέα περίμενε και περίμενε, η πρώτη είχε προλάβει να γυρίσει σε αρκετά σπίτια και να μαζέψει τα κλιτσούρια, που όντας λιγοστά, θα είχαν αναγκαστεί να τα μοιραστούν με τα παιδιά της άλλης παρέας.

Και βέβαια όλοι ήθελαν να ξεκινήσουν πρώτοι. Και αν καμιά φορά η παρέα των κοριτσιών κατόρθωνε να κλέψει αυτή το γλωσσίδι της καμπάνας και να ξεκινήσει πρώτη να ψέλνει τα κάλαντα, ήταν τελικά δώρο- άδωρο. Γιατί κανείς δεν τις άνοιγε την πόρτα, επειδή το θεωρούσαν γρουσουζιά να μπουν πρώτα κορίτσια μέσα στα σπίτια για κάλαντα. Έπρεπε οπωσδήποτε να είναι αγόρια τα παιδιά που θα πρωτοτραγουδούσαν τα κάλαντα .

Τα αγόρια κουβαλούσαν μαζί τους και τις τζουμάκες για να χτυπούν δυνατά τις εξωτερικές πόρτες των σπιτιών. Διαφορετικά ήταν λίγο δύσκολο να ακουστούν.

Τα παιδιά κουβαλούσαν μαζί τους τουρβάδες για να βάζουν μέσα τα κλιτσούρια, τα οποία αποτελούνταν από: κάστανα, καρύδια, κουλούρες, μήλα, σύκα ξερά και πολλές φορές  ξυλοκέρατα αν υπήρχαν. Ό, τι είχε ο καθένας έδινε.

Αν ο καιρός το επέτρεπε, ήταν ξερός δηλαδή, τότε τα κλιτσούρια τα πετούσαν κάτω και τα παιδιά έτρεχαν τα μαζέψουν από το έδαφος. Αν ο καιρός ήταν άσχημος και το έδαφος υγρό ή χιονισμένο, οι νοικοκυρές τα μοίραζαν στα χέρια των παιδιών. Μέσα στα κλιτσούρια έβαζαν και σπόρους για καλή σοδειά στα χωράφια.

Τα τραγούδια (κάλαντα) που ακούγονταν ήταν τα εξής:

Α’ τραγούδι

Το πουλί τσουρίζει

Η γάτα ματσανίζει (μασουλάει)

Ξύδι στο βαένι

Πουρδή στο κολοκύθι.

Κόλιντα μπάμπω κόλιντα (δις)

Τρανός σκύλος μ’ έφαε

Τρανή κουλούρα θέλω

Άνοιξε να μη σου σπάσω τη θύρα

Και την παραθύρα.

(χτυπούσαν την πόρτα με τα χέρια και με τζουμάκες δυνατά)

Β’ τραγούδι

3000 πρόβατα και 3000 γίδια

Στο μέγα το χωράφι

Τρέξε ντραγάτη σου πήραν τη γυναίκα

Μ’ εξήντα δυό ντουφέκια

Μεταγενέστερα βέβαια, τα κάλαντα που ψάλλονταν ήταν κυρίως το «Καλήν ησπέραν άρχοντες» και «Στη γωνιά μας κόκκινο»

Καλήν εσπέραν άρχοντες

Καλήν εσπέραν άρχοντες,
αν είναι ορισμός σας,
Χριστού τη Θεία γέννηση,
να πω στ' αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον,
εν Βηθλεέμ τη πόλη,
οι ουρανοί αγάλλονται,
χαίρεται η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών,
και ποιητής των όλων.
Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι,
το Δόξα εν υψίστοις,
και τούτο άξιον εστί,
η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται
τρεις μάγοι με τα δώρα
άστρο λαμπρό τους οδηγεί
χωρίς να λείψει ώρα.

Σ' αυτό το σπίτι που 'ρθαμε,
πέτρα να μη ραγίσει (δις)
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνια πολλά να ζήσει

Στη γωνιά μας κόκκινο

Στη γωνιά μας κόκκινο τ’ αναμμένο τζάκι.

Τούφες χιόνια πέφτουνε στο παραθυράκι.
Όλο απόψε ξάγρυπνο μένει το χωριό

 και χτυπά Χριστούγεννα το καμπαναριό

Έλα συ π’ Αρχάγγελοι σ’ ανυμνούν απόψε.

Πάρε από την πίτα μας που ευωδιά και κόψε.

Έλα και η γωνίτσα μας καρτερεί να’ ρθείς

σου’ στρωσα  Χριστούλη μου,
για να ζεσταθείς.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!!!

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!!!